Podotherapie Angeliqe Karperien

De diabetische voet en podotherapie

Naast de “gewone” ongemakken die het hebben van diabetes mellitus met zich mee brengt zijn er tal van extra complicaties die kunnen optreden. Bijvoorbeeld complicaties aan ogen, nieren en voeten.

Voor de mensen met voetklachten en voor de mensen die deze zo veel mogelijk willen proberen te voorkomen is deze informatie bedoeld.

Het is vervelend als u voetproblemen krijgt. De complicaties van voetproblemen kunnen ernstige gevolgen hebben voor uw gezondheid. Het is daarom belangrijk om uw voeten regelmatig te laten controleren door een podotherapeut, de praktijkondersteuner van uw huisarts, of uw huisarts. U voorkomt hiermee ernstige problemen.

De podotherapeut weet raad

Een podotherapeut is de erkende specialist op het gebied van voeten en diabetes en behandelt veelvuldig DM patiënten met voetklachten. Enkele voetaandoeningen ontstaan vaker bij diabeten dan bij niet-diabeten. Daarom wordt ook wel gesproken over de "Diabetische voet".

Wereldwijd lijden meer dan 250 miljoen mensen aan diabetes mellitus. Uit wetenschappelijk onderzoek is gebleken dat één op de vier diabetespatiënten vroeg of laat te maken krijgt met een voetprobleem.

Welke complicaties kunnen optreden/ Wat is een “diabetische voet”?

Als u diabetes heeft, kunnen er veranderingen optreden in (de werking van) uw lichaam.
Een aantal aandoeningen ontstaan in combinatie vaker bij diabeten dan bij niet-diabeten en worden daarom samen omschreven als “de diabetische voet”.

Onderstaande veranderingen kunnen zich voordoen:

Neuropathie
Neuropathie is een beschadiging van de zenuwen. Deze beschadiging ontstaat door de hoge bloedsuikers. Dit gebeurd vaak als eerste aan de uiteinden (voeten en handen) omdat hier de vertakkingen van de zenuwbanen het fijnst zijn.
Wanneer uw zenuwen beschadigen, kan ongemerkt een verminderd gevoel ontstaan.

Hierdoor kunt u last krijgen van tintelingen of prikkelingen en dove gevoelens maar ook juist overgevoeligheid van de voeten of “het gevoel op watjes te lopen”.

Deze neuropathie kan er voor zorgen dat de huid dunner wordt en dat er sneller wondjes aan de voeten ontstaan. Ook kan u door dit verminderde gevoel (langer) met een wondje doorlopen.

Gevolgen van het verminderde gevoel in het dagelijkse leven kunnen bijvoorbeeld zijn dat u een te warm voetbad neemt of door de zon verhitte tegels of zand niet meer/onvoldoende voelt. Maar dit geldt ook voor steentjes of andere “vreemde objecten” in uw schoen of de aanwezigheid van drukplekjes. Hierdoor kunnen (zelfs onder eelt!) ongemerkt wondjes ontstaan die moeilijk genezen.

Standsafwijkingen
Als bepaalde zenuwen uitvallen, gaan uw kleine voetspieren slecht werken. Overheersing van de onderbeenspieren kunnen dan leiden tot standsveranderingen in de voet. Dit veroorzaakt drukplekken die kunnen leiden tot eelt (hyperkeratose), blaren (bullae) en wonden (ulcera).

Verminderde doorbloeding (Ischemie)
Met diabetes heeft u een grote kans op een verminderde doorbloeding van de voeten, ook wel ischemie genoemd. Hierdoor ontstaat een verminderde toevoer van zuurstof en voedingsstoffen naar uw voet. De huid gaat daardoor sneller stuk en wondjes genezen langzaam of zelfs helemaal niet.

Limited joint mobility
Bij limited joint mobility (LJM) wordt de mobiliteit (beweeglijkheid) van uw voetgewrichten beperkter. Dit kan tot gevolg hebben dat de stand van de voet verandert en dat de gewrichten minder beweeglijk/stijver worden. Drukplekken en klachten ontstaan hierdoor sneller.

Infectie
Met diabetes bent u vatbaar voor infecties, zoals schimmelinfecties van de huid en/of de nagels.
Eén of meer van bovengenoemde factoren veroorzaken problemen, zoals een kwetsbare huid, overmatige eeltvorming en wondjes. Uiteindelijk kunnen deze problemen leiden tot amputaties. Preventie is daarom van groot belang.
Een goede HbA1C (gemiddelde bloedglucosespiegel over de afgelopen twee drie maanden) helpt zeker bij het voorkomen van complicaties maar is helaas geen garantie.

Wat kan de podotherapeut voor mij betekenen?

De behandeling door de podotherapeut is afhankelijk van de klacht waarmee de patiënt bij de podotherapeut komt.
De diabetische screening of voetscreening is echter voor alle diabetes patiënten van belang.

De podotherapeut of de DM-verpleegkundige, praktijkondersteuner van uw huisarts of uw huisarts zelf kunnen uw voeten controleren/screenen. Middels een screening kan een aantasting van de zenuwen opgespoord en in kaart gebracht worden. De podotherapeut zal na de "screening" advies geven over de voetverzorging en de schoenen. Afhankelijk van het resultaat van de screening wordt een controle afspraak voor nieuwe screening gemaakt.

Het is belangrijk dat u steeds op de hoogte bent van de actuele toestand van het gevoel in uw voeten zodat u weet wat u wel en niet voelt en waar u rekening mee dient te houden.

Inspectie
De podotherapeut controleert uw huid op temperatuur en op druk- en eeltplekjes. De stand van uw voeten en tenen wordt eveneens geïnspecteerd. Heeft u een afwijkende stand of druk- en eeltplekken? Dan kan de podotherapeut u adviseren en zo nodig behandelen. Ook kan de podotherapeut eventuele hulpmiddelen zoals bijvoorbeeld podotherapeutische zolen, ortheses of nagelbeugels voor u vervaardigen.

Gevoel
Met een stemvork en een monofilament (een soort kunststof draadje) onderzoekt de podotherapeut het oppervlakkige en diepe gevoel in uw voeten. Zo kan worden bepaald of het gevoel is verminderd.

Doorbloeding
Uw bloedvaten worden gecontroleerd op een goede doorbloeding (de pulsaties).

Mobiliteit gewrichten
Het is belangrijk om de beweeglijkheid van uw voeten te testen. Een beperkte mobiliteit van gewrichten leidt namelijk tot een afwijkend looppatroon en dus afwikkelen van de voet. Dit zorgt voor een toename van druk bij de stijve gewrichten, bijvoorbeeld onder de grote teen. De podotherapeut onderzoekt of de gewrichten vrij kunnen bewegen en of u dus risicoplekken voor wondjes heeft.

Hoe helpt uw podotherapeut u verder?

Na de controle adviseert uw podotherapeut u. Ook kan hij/zij u behandelen.

Voetverzorgingsadvies
Informatie over een optimale verzorging van uw voeten (eventueel door de podotherapeut zelf) om wondjes te voorkomen en bestaande wondjes goed te laten genezen.

Schoenadvies
De schoen moet geschikt zijn voor uw voeten en de juiste pasvorm hebben.

Behandeling
Bij bestaande wondjes zorgt de podotherapeut (eventueel samen met andere specialisten) ervoor dat deze zo snel mogelijk genezen.

Als de podotherapeut uw drukplekjes niet kan voorkomen of verminderen, dan adviseert de podotherapeut u over vervolgbehandelingen.Het kan na een screening zijn dat het onderzoek wordt uitgebreid en andere aspecten van het podotherapeutisch onderzoek aan bod komen (zoals palpatie, uitgebreider functieonderzoek en ganganalyse)

Belangrijk om te weten:

Omdat diabetespatiënten extra voorzichtig moeten zijn met hun voeten, is het verstandig eelt, likdoorns, wratten en moeilijk te knippen nagels niet zelf te verzorgen. Beter is het om een podotherapeut of een(medisch) pedicure met een diabetesaantekening in te schakelen.

Tips voor thuis:

• Loop nooit op blote voeten, zelfs niet in uw eigen huis.
   
• Voel altijd, voordat u uw schoenen aantrekt, of er geen steentjes of andere voorwerpen in uw schoenen zitten.
   
• Onderzoek elke dag uw voeten op vreemde plekjes zoals roodheid, scheurtjes, blaartjes, kloofjes, blaasjes of wondjes. Maar ook veranderingen aan de nagels. Indien een wondje niet binnen zeven dagen geneest dient u uw huisarts of de podotherapeut te raadplegen. Wanneer u zelf niet goed bij uw voeten kunt of het door een slecht gezichtsvermogen onvoldoende kunt zien vraag dan anderen om uw voeten te controleren. U kunt ook een handspiegel gebruiken die bijvoorbeeld op de grond ligt of tegen de muur staat om uw voeten te bekijken. Het dagelijks controleren is erg belangrijk!!
   
• Was dagelijks uw voeten met handwarm water, op dezelfde manier zoals u ook uw handen wast. Droog uw voeten goed af, vooral tussen en onder uw tenen. Gebruik hiervoor een dunne zachte handdoek, zodat u er goed bij kunt of eventueel een tissue. Zo beschadigt u de huid tussen uw tenen minder snel.
  Neem nooit een voetbad!
   
• Indien u een droge schilferige huid heeft helpt het om uw voeten dagelijks in te smeren met een zachte crème of baby olie. Zorg ervoor dat deze crème niet tussen de tenen komt. Uw huid kan hierdoor week worden en sneller beschadigen.
   
• Knip uw nagels recht af, geen hoeken wegknippen omdat dit de kans op het ingroeien van de nagels vergroot. Heeft u pijnlijke of te harde nagels die u zelf niet meer goed kunt knippen bezoek dan uw podotherapeut of een pedicure met een “diabetesaantekening” voor advies.
   
• Trek dagelijks schone, soepele sokken of kousen aan. Deze mogen niet te groot en niet te klein zijn. Zorg ervoor dat de naden van de sokken of kousen niet voor drukplekjes zorgen. Er zijn naadloze sokken en panty’s verkrijgbaar. U kunt uw panty ook binnenstebuiten dragen.
   
• Zorg ervoor dat uw schoenen goed passen.
   
• In beweging zijn is goed voor de bloedcirculatie en tegen overgewicht. De podotherapeut kan u advies geven over goede (wandel-)schoenen.
   
• Vermijd te strakke panty's e.d. rond de benen, deze kunnen de bloeddoorstroming belemmeren.
   
• Gebruik geen likdoornpleisters. Deze kunnen de huid beschadigen.
   
• Stop met roken! Roken kan de bloedsomloop nadelig beïnvloeden.
   
• Nuttig niet teveel alcohol. Alcohol kan een neuropathie (zenuwbeschadiging) verergeren.
   
• Bel altijd uw huisarts of podotherapeut bij wonden die niet goed willen genezen en bij pijn of doofheid van de voeten.

Schoenadvies

Beperk het risico op drukplekken met de volgende schoenadviezen:

• Koop uw schoenen altijd na de middag. In de loop van de dag worden uw voeten namelijk dikker. Zo koopt u schoenen die goed passen ook wanneer uw voeten dikker worden. Uw nieuwe schoenen moeten direct lekker zitten. Loop in de winkel een paar rondjes met beide schoenen aan. Bij twijfel, niet kopen. Een goede schoen hoeft u niet in te lopen.
   
• Schoenen moeten zowel in de lengte als in de breedte en hoogte (driedimensionaal) voldoende ruimte bieden. Als u staat, moet de schoen 10 mm langer zijn dan de langste teen. De schoenen mogen nooit te spits toelopen, maar horen in overeenstemming te zijn met de vorm van uw voet.
   
• Laat uw voeten elk jaar opmeten. Uw voeten veranderen naarmate u ouder wordt.
   
• Belangrijk voor de ondersteuning van de voet is dat het contrefort (de hielomsluiting en versteviging van de schoen) stevig is. Deze kap zit aan de achterkant van de schoen en mag niet gemakkelijk vervormen/ weg te drukken zijn met uw duim.
   
• Schoenen met een veter- of klittenbandsluiting hebben door hun afstelbaarheid over het algemeen een betere pasvorm dan ‘instappers’. De wreefsluiting geeft extra stevigheid aan de voet.
   
• De hak van de schoen mag maximaal 2 - 3 cm zijn. Is de hak hoger? Dan ontstaat een verhoogde druk onder de voorvoet. Voor een goede stabiliteit van de voet dient de hak breed te zijn. Hoe smaller de hak van de schoen, hoe instabieler de schoen.
   
• Het buigpunt van de schoenzool moet op dezelfde plek liggen als in de voet namelijk bij de bal van de voet. Daarnaast moet de schoenzool stabiel op de grond staan.
   
• De voorkant heeft bij voorkeur geen stiksels of naden (IN de schoen te controleren) en is gemaakt van (zacht) leer. Bij de schoenspeciaalzaak zijn schoenen verkrijgbaar die speciaal ontwikkeld zijn voor diabeten (van het merk X-sensible).
   
• Heeft u zolen en/of ortheses die u wilt dragen in de schoenen? Neem deze dan altijd mee naar de winkel en pas de schoenen met uw zolen of ortheses.
   
• Haal een eventueel uitneembaar voetbed uit de schoen als u zolen draagt. Op deze manier verliest u geen ruimte in de schoen. Verzeker u ervan dat de binnenzool vlak is voor u de zool in de schoen plaatst. De zool moet vlak in de schoen liggen.
   
• Het is mogelijk dat uw confectie-schoenen niet voldoende bescherming/comfort bieden. Uw podotherapeut kan u dan adviseren om een specialist te raadplegen. Deze bepaalt of u (semi)orthopedische schoenen nodig heeft.

Hoe maakt u een afspraak? Podotherapeut nu ook direct toegankelijk!

U kunt nu ook rechtstreeks, zonder verwijzing van huisarts of medisch specialist, een afspraak maken bij een podotherapeut.

Uiteraard kunt u ook nog steeds na verwijzing van uw arts of medisch specialist een afspraak maken. Bij sommige verzekeringen is een verwijzing verplicht, informeer hiernaar bij uw verzekeraar.

Eerste bezoek? Neem het volgende mee:

• Uw geldige identiteitsbewijs
• Uw geldige zorgverzekeringpas
• (Sport)schoenen die u veel draagt
• Eventuele hulpmiddelen die u al heeft
• Eventuele verwijskaart van uw arts of medisch specialist